Borsada işlem yapan veya işlem yapmaya başlamak isteyen yeni yatırımcılar Borsa İstanbul’un kuruluş amacı ve faaliyetlerini merak etmekte. Peki Borsa İstanbul neden kuruldu? Borsa İstanbul’un kuruluş amacı ve faaliyetleri nelerdir?
Borsa İstanbul, yatırımcıları bir araya getirir, alım- satım işlemlerinin adil, güvenli, istikrarlı ve rekabetçi bir şekilde yapılmasını sağlar. Ülkemizde borsa işlemleri, Borsa İstanbul’da gerçekleştirilir. 1985 yılından beri faaliyet gösteren Borsa İstanbul, ülkemizde borsa faaliyetlerini yürüten tek borsadır. Borsa İstanbul’un kısaltılmış adı ise BİST olarak karışımıza çıkar.
BİST, piyasaları işletme ve yönetme faaliyetleriyle yükümlüdür. Borsada işlem gören değerlerin fiyat tespitinden ve ilanından sorumludur. İlan edilen fiyatlarla yeni piyasalar, pazar yerleri ve platformlar oluşturabilir. Borsa İstanbul faaliyetlerinin amaca uygun şekilde gerçekleştirilip gerçekleştirilmediği ise Sermaye Piyasası Kurulu (SPK) tarafından denetlenir.
Borsa İstanbul ise başlıca amaç ve faaliyet konusunu; "Kanun hükümleri ve ilgili mevzuat çerçevesinde, sermaye piyasası araçlarının, kambiyo ve kıymetli madenler ile kıymetli taşların ve Sermaye Piyasası Kurulunca uygun görülen diğer sözleşmelerin, belgelerin ve kıymetlerin serbest rekabet şartları altında kolay ve güvenli bir şekilde, şeffaf, etkin rekabetçi, dürüst ve istikrarlı bir ortamda alınıp satılabilmesini sağlamak, bunlara ilişkin alım satım emirlerini sonuçlandıracak şekilde bir araya getirmek veya bu emirlerin bir araya gelmesini kolaylaştırmak ve oluşan fiyatları tespit ve ilan etmek üzere piyasalar, pazarlar, platformlar ve sistemler ile teşkilatlanmış diğer pazar yerleri oluşturmak, kurmak ve geliştirmek, bunları ve başka borsaları veyahut borsaların piyasalarını yönetmek ve/veya işletmek ve ana sözleşmesinde yazılı olan diğer işlerdir." şeklinde açıklar.
Borsa İstanbul’un piyasaları işletme ve yönetme faaliyetlerinden yükümlü olduğundan bahsettik. Peki Borsa İstanbul’un söz konusu faaliyetleri nelerdir? Birlikte bakalım…
- Emirlerin iletilmesi ve eşleştirilmesi
- Borsada işlem yapma yetkisinin verilmesi
- Borsa gelirleri ve gelirlerin tahsili
- Borsa işletim, denetim ve gözetim sistemleri
- Piyasa oluşturma, işletme ve yönetilmesi
- Gerçekleştirilen işlemlere ilişkin yükümlülüklerin zamanında yerine getirilmesi
- Disiplin düzenlemelerinin yürütülmesi
- Uyuşmazlıkların çözülmesi
- Kota alınma-çıkarılma ile borsada işlem görme ve işlem görmenin durdurulması
- Borsanın pay sahipleri ve piyasa işleticisi arasındaki muhtemel çıkar çatışmalarının önüne geçilmesi gibi faaliyetleri yürütür.
Borsa İstanbul’da nasıl işlem yapılır? Borsa İstanbul’da işlem yapmak için bir hesaba ihtiyaç var mı? Yatırımcıların aklındaki sorulardan olan Borsa İstanbul’da işlemler nasıl yapılır?
Borsa İstanbul’daki hisselere yatırım yapmak isteyen yatırımcılar öncelikle kendilerine bir yatırım hesabı açmalıdır. Hesabı açılan yatırımcılar, işlem yapmak istediği ürünleri belirleyerek işlemlerine başlayabilir. Belirlenen ve alınmak istenen ürüne ilişkin alım-satım emirlerini yazılı, sözlü, internet üzerinden veya telefon yoluyla iletebilirler.