Uzmanlar, fiyatların belirlenmesinde enflasyon artışı etkili oldu derken ne demek istiyor? Yaşamımızı ve fiyatlandırmayı bu kadar etkileyen enflasyon ne demek? Enflasyon arttığında ne oluyor? Düştüğünde bir şey mi kazanıyoruz? Ya da yükseldiğinde ne kaybediyoruz?

Enflasyon, hali hazırda bulunan toplam gelir ile alınıp satılabilen hizmetlerin ve ürünlerin toplamı arasındaki farkın büyümesi sonucunda ortaya çıkan fiyat artışını gösterir. Bu artış ile para değerinin düşmesi biçiminde ortaya çıkan ekonomik süreçleri kapsar. Yüksek enflasyon toplumdaki ekonomik yapının dengesizleşmesine ve halk deyimi ile hayat pahalılığına sebep olur.

Arz ve talep dengesini de bozan enflasyon artışları genellikle olumsuz bir terim olarak karşımıza çıkıyor demek doğru olacaktır. Enflasyon arttığında satın alma gücü azalır ve fiyatlar artar. Market alışverişlerinde rastladığımız, aldığımız ürünlerin birim fiyatlarının artışı ve zamanla aynı fiyata daha az ürün alabiliyor oluşumuz enflasyon artışının örneklerinden biridir.

Konu enflasyon olduğunda düşüş kelimesi ise sanılanın aksine olumlu bir ifadedir. Enflasyon düşüşü fiyatların daha az artması ile insanların alım güçlerindeki dengeyi korur ve bunun neticesinde ekonomik refah sağlanır.

Peki bahsettiğimiz enflasyonun yükselip düştüğünü nasıl öğreniyoruz? Enflasyon oranlarını kim neye göre hesaplıyor? Enflasyon resmi olarak Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından iki farklı endeks ile hesaplanır. Bunlar ise ÜFE (üretici fiyatları endeksi) ve TÜFE (tüketici fiyatları endeksi) olarak adlandırılır.

Enflasyon artışı yatırımcıları da etkileyen bir faktördür. Yatırım kazancı belli olan yatırım araçlarında enflasyon olumsuz bir rol oynar. Enflasyondaki artış yatırımcının elindeki hisse senedini satmasıyla sonuçlanabilir. Bu durumla birlikte finansal yatırımlara ve araçlara olan ilgi de azalacaktır. Ancak enflasyona endeksli olan yatırım araçları bu durumdan oldukça az etkilenir.

Enflasyonun sahip olduğu tek terim tabi ki artış ve düşüş değil. Bilmemiz gereken bir diğer konu ise enflasyon türleridir. Enflasyon türleri kaç çeşittir? Nasıl ayrışır? Enflasyonun temelde üç kaynağı bulunmaktadır. Arz enflasyonu, talep enflasyonu ve yerleşik enflasyon olarak adlandırılır.

Arz bir başka deyimi ile maliyet enflasyonu, sunulan hizmet veya üretilen ürünlerin maliyet masrafının sürekli olarak artması durumuna verilen addır. Arz ve talep ikilisinden talep enflasyonu ise gelir düzeyi ve maddi gelirin yüksek olduğu koşullarda ortaya çıkar. Tüketicinin daha fazla mal veya hizmet görme talebini belirten enflasyon artış türüdür. Ülkedeki emtia fiyatlarının yükselişi ile ortaya çıka ve ülkeyi her yönden etkileyen enflasyon türüne ise yerleşik enflasyon denir.