Oyunu kaybedecekken atılan son gol ya da hamleler her zaman seyirciyi mutlu etmiştir. Buna benzer hamleler ekonomi dünyasında da mevcut.
Hedging (Korunma) terim anlam olarak finans işlemlerinde riskleri minimuma indirecek kadar azaltan zıt bir işlem yapmak demektir. Daha güvenilir ve sağlam yatırımlar sağlanması için vadeli sözleşmeler yapılarak uygulanır. Yatırımcı gelecek fiyatların yükselme ve düşme riskini öngörerek uzun ya da kısa pozisyon alarak vadeli işlemler yapar.
Petrol ve petrol ürünleri, enerji ürünleri, metaller, baz metal, kıymetli metaller, tarımsal ürünler, pariteler hedging uygulanan ürünler arasındadır.
Peki hangi durumlarda hedging uygulanır? Riskler ne şekilde karşımıza çıkar? Hedging uygulanması gereken riskler sistematik, sistematik olmayan, sistemik olarak üçe ayrılır.
Sistematik riskler piyasanın kendi değerlerinden kaynaklanan riskler iken sistematik olmayan riskler ise piyasada işlem gören portföy değişikliği ile etki edilebilen risklerdir. Sistemik riske gelecek olursak diğer risk türlerine göre daha geniş kapsamlı bir risk türüdür. Yayılma hızı ve etki alanı ile bu risk türü difüzyon etkisi yaratır.
Hedging uygulayabilmek için türev ürün enstrümanlarını tercih etmek gerekir. Bu enstrümanlar ile hedging işlemi uzun ve kısa pozisyonlarda yapılır. Uzun pozisyon alımı, kısa pozisyon ise satımı temsil eder.
Örnek vermek gerekirse hedge işlemleri en çok, emtia ve döviz işlemlerinin yapıldığı sektörlerde aktif olarak kullanılır. Faiz riskleri, döviz riskleri, volatilite riskleri, sektör riskleri ve emtia riskleri yatırımcı tarafından hedge edilir. Hedge etmek için yatırımcının faydalanacağı farklı stratejiler bulunur. Öncelikli olarak kullanılan stratejiler vadeli sözleşmeler, vadeli işlem sözleşmeleri ve para piyasalarıdır. Bu üç stratejinin de ortak noktası belirli vadeler için yapılan döviz konulu sözleşmelerdir.
Bahsi geçen stratejilerin uygulanması için hangi durumlara ihtiyaç duyulur? Hangi durumlarda hangisi uygulanır? Vadeli işlem sözleşmelerinde uzun ve kısa pozisyonlarda hedge uygulaması ne zaman tercih edilir? Yatırımı yaptınız ve gelecek süreçte fiyatların artışa geçmesi senin için risk anlamına geliyorsa uzun pozisyon alarak işlemini artış riskinden korumuş olursun. Kısa pozisyonlu hedge işleminde ise tam tersi bir durum mevcut. Gelecek süreçte yaşanacak fiyat düşüşleri senin için risk anlamı taşıyorsa sat işlemi yaparak riskten korunmuş olursun.
Vadeli işlem sözleşmeleri dışında risk ile karşı karşıya gelen işlemler de olabilir. Bu işlemler nelerdir? Hedge nasıl uygulanır? Spot piyasalarda işlem gören ürünler de vade yapısı, pozisyon ve sözleşme büyüklüğünün denksizliğinden kaynaklı risklerle karşılaşır. Çapraz hedge adı verilen bir koruma stratejisi ile risk önlenmeye çalışılır. Hesabınızda sahip olduğunuz hisse senetlerinden oluşan portföyün değerini hisse senedi endeksli sözleşmelerde pozisyon alarak hedge etmek bir çapraz hedge örneğidir.
Yatırım riskini azaltıp, varlığın değer kaybetmesini olabildiğince sınırlı hale getiren hedge işleminde de dikkat edilmesi gereken noktalar mevcut. Hedge işlemi ülkemizde maliyetli bir işlemdir. Esas hedef kazancı arttırmaktan ziyade riski azaltmaktır ve bu karıştırılmamalıdır. Doğru sermaye ve stratejiler ile hedge işleminin başarılı olması mümkündür.