Munzam nedir? Munzam’ın piyasaya etkisi nelerdir? Birçok yatırımcının aklında olan bu soruların cevaplarını birlikte öğrenelim…

Zorunlu karşılık oranı, özel bankaların, mevduatlarının belli bir kısmının merkez bankasındaki rezerv hesaplarda tutulmasıdır. Toplam mevduatın yüzde kaçının rezerv hesapta tutulacağını munzam karşılık oranı belirlenirken, tüm özel bankalar yasalar gereği bu miktarı merkez bankasına vermek zorundadır.

Zorunlu karşılık oranının para piyasası üzerindeki etkisi, Merkez Bankası’nın para üzerindeki kontrolünü gösterir. Eğer bankalar atıl rezerv bulundurmuyorsa, zorunlu karşılık artırılırsa bankaların verdikleri kredileri geri çağırma durumu kaçınılmazdır. Bu yüzden kredi hacimleri daralır ve piyasada para arzının azalması söz konusu olur. Bu uygulamanın tam tersi olarak, Merkez Bankası, zorunlu karşılık oranını düşürürse piyasadaki etkileri genişletici para politikası yönünde olur.

Zorunlu karşılık veya munzam karşılık oranı, para politikasında güvence amaçlı kullanılır. Geçmiş dönemlerde bankaların iflas riskine karşı koruma sağlaması amacıyla uygulamaya geçirilen bu kural zamanla farklı hedeflere odaklanmıştır. Günümüzde zorunlu karşılık oranının kurallarıyla iflas korumasından daha çok piyasa likiditesini kontrol aracı olması amaçlanır. Bankalarda toplanan mevduatların vadesine göre yerli ve yabancı para cinsinden ayrı oranlar dahilinde zorunlu karşılık oranı uygulanır.