Serbest fonlar, yatırım fonları kategorisinde yer alan ve nitelikli yatırımcılara özel olarak sunulan menkul kıymet fonlarıdır. Serbest fonlar, portföyde bulunabilecek yatırım araçları ve yönetim stratejileri bakımından herhangi bir kısıtlamaya uğramazlar. Uluslararası piyasalarda çok yaygın bir tabir olan ‘hedge fon’ teriminin Türkiye piyasalarındaki karşılığı olarak düşünülebilir.

Serbest fonlar, diğer menkul kıymet fonlarının yatırım yapabildiği yerli yabancı tüm yatırım araçlarını portföyünde bulundurabilir. Bunun yanı sıra, serbest fonlar, menkul kıymet fonlarından farklı olarak swap sözleşmeleri ve borsa dışı opsiyon sözleşmeleri gibi türev araçlara portföylerinde çok daha fazla yer verebilir. Serbest fonlar yüksek risk alarak daha fazla getiri sağlamak isteyen yatırımcıları hedeflediği için swap, opsiyon gibi türev araçlarla birlikte açığa alım-satım gibi yüksek risk barındıran yatırım araçları ve işlemleri yapabilirler.

Serbest Fonlara Kimler Yatırım Yapabilir?

Serbest yatırım fonu diğer menkul kıymet fonlarından farklı olarak sadece nitelikli yatırımcılara özel bir fondur. Bu fonlar yüksek riskli olmasının yanı sıra yatırımcılara yüksek getiri potansiyeli sunar. Bu nedenle SPK tarafından belirlenen kurallara göre serbest fonun yatırımcı grubu sadece nitelikli yatırımcılar olarak sınırlandırılmıştır. Yani “nitelikli yatırımcı” olmayan yatırımcılar serbest fonlara yatırım yapamazlar.

Nitelikli Yatırımcı Kime Denir?

Sermaye Piyasası Kurulu’nun yapmış olduğu tanımlamaya göre “nitelikli yatırımcı” en az 1 milyon TL değerli finansal varlığı bulunan yatırımcılardır. Nitelikli yatırımcılar arasında şunlar yer alabilir:

• Yerli ve yabancı yatırım fonları
• Yatırım ortaklıkları
• Aracı kurumlar
• Bankalar
• Sigorta şirketleri
• Portföy yönetim şirketleri
• İpotek finansmanı kuruluşları

Nitelikli yatırımcı kavramı hem tüzel hem de gerçek kişiler için geçerlidir. Yani kurum adına veya şahıs adına nitelikli yatırımcı sıfatıyla serbest fonlara yatırım yapılabilir. SPK tarafından onay alan yatırımcılar, 1 milyon TL ve üzerinde sermayeye sahip olduklarında serbest fonlara katılabilir.