Vadeli İşlem ve Opsiyon Borsası ya da bilinen adıyla VİOP Borsa İstanbul’un ilk özel borsası olma niteliği taşımaktadır. VİOP nedir sorusuna daha açık bir cevap vermek gerekirse, VİOP Borsa İstanbul’da işlem gören vadeli işlem ve opsiyon sözleşmelerinin, işlemlerinin gerçekleştirildiği organize bir borsadır. Türkiye’de ilk defa 5 Nisan 2013 tarihinde VİOP bünyesi altında opsiyon sözleşmeleri işleme açılmıştır.

Kaldıraçlı piyasalar arasında oldukça popüler bir konumda olan VİOP, kurumsal ve bireysel yatırımcılar tarafından sıkça tercih edilmektedir. İşlemlerde fiyatların hem düşmesi hem de yükselmesi ihtimali ile yatırım yapılması etkin bir yatırım alternatifi olarak karşımıza çıkmaktadır. Yatırımcıya, varlığını kaybetme riskine karşılık riskten korunma fırsatı tanır.

Durum böyle olunca yatırım yapmak bir yandan keyifli bir yandan güvenli bir hal alıyor diyebiliriz. Akıllı yatırımlar yapmanın ya da piyasayı tahminlerimizle yönlendirebilme gücüne sahip olmanın yatırımcılarda yarattığı başarı hissi ise yadsınamaz bir gerçek.

Peki VİOP’ta nasıl işlem yapılır? VİOP’ta işlem yapmak için önce borsa üyesi aracı kurum ya da bir bankada hesap açılır, risk formu gibi gerekli evraklar imzalandıktan sonra alım-satım yönünde karar verilir ve işlem teminatı yatırılarak yatırımların elektronik sistemlerde işlem görmeye başlar. Dört farklı emir yönteminden birini tercih ederek aracı kuruma iletmen gerekir. Bahsedilen bu emir tipleri nelerdir birlikte bakalım.

VİOP’ ta yer alan emir tipleri; limit (LMT), piyasa (PYS), piyasadan limite, şarta bağlı (SAR) emirdir.

Limit emir tipi, yatırımın belirlenmiş olan limit seviyesine kadar VİOP’da işlem görebildiği emir türüdür. Limit fiyat seviyesi yatırımcı tarafından önceden belirlenmiştir. İkinci bir emir tipi piyasa (PYS)’da işlemler, isminden de anlaşılabileceği üzere emir piyasanın fiyatlandırılmasına göre yapılır. En iyi fiyat baz alınarak yapılan işlemlerde işlem sadece en iyi seviye ile uyumlanır ve işlem görür.

Piyasadan limite emir tipinde diğer emir tiplerinden farklı olarak sadece miktar girilerek emir verilen işlemler yapılır. Şarta bağlı emir (SAR) tipinde işlemin zararlı bir konuma gelme riski olabildiğince azdır. Yatırımcının verdiği fiyat şartlandırması göz önünde bulundurularak işlemin aktive edildiği işlem türüdür. İşlemlerin zamansal anlamda geçerliliğini belirleyen süreler ise beş farklı şekilde karşımıza çıkar. Günlük emir (GUN), iptale kadar geçerli emir (İKG), tarihli emir (TAR), gerçekleşmezse iptal et (GIE), ve kalanı iptal et (KIE) sürelendirme türleridir.

Vadeli işlem piyasası fiyatlandırma, işlem türü çeşitliliği, vade sürelendirmeleri ile doğru yatırımı yapabilmek adına içinde birçok dinamik barındırır. Bu dinamikler ile işlem yapıldıktan sonra ise yatırımcının kar ve zarar oranları ileriye dönük ilerleyişi sağlamlaştırmak adına günlük olarak hesaplanır. Bu hesaplamaların piyasaya göre düzenlenmesine ise Mark to Market olarak adlandırılır. Bu düzenlemede kar ve zarar ilk işlem günü sonunda ve takip eden günlerde olmak üzere iki aşamada uzlaşma fiyatı endeksli olarak hesaplanır. Tüm bu hesaplamalar sonucu ortaya çıkan kar ve zarar yatırımcıya gün sonunda yansıtılır.

Bu bilgiler doğrultusunda VİOP’ta pay türev pazarı saati olan 09:30- 18:10’da ya da diğer türev pazarları saati 19:30 – 18:15’te işlem yapabilir ve piyasalarda hedeflerini gerçekleştirebilirsin.